Risico's en hoe je ermee omgaat
Ontdek de meest voorkomende valkuilen bij het gebruik van AI – en hoe je scherp, creatief en verantwoordelijk blijft.
AI kan je werk versterken, maar brengt ook risico's met zich mee wanneer je het onverantwoord inzet. Door te begrijpen hoe AI werkt én welke patronen het in je eigen gedrag kan versterken, kun je het verstandig en bewust gebruiken.
Op deze pagina lees je waarom AI fouten maakt, hoe het je denken en gedrag kan beïnvloeden, en wat je kunt doen om nauwkeurig, veilig en mensgericht te blijven.
Deel 1: Waarom AI fouten maakt
AI-modellen kennen geen feiten. Ze voorspellen patronen. Het begrijpen van deze technische beperkingen is de basis voor verantwoord gebruik.
Hallucinatie – dingen verzinnen
AI controleert geen feiten. Als het iets niet weet, vult het die ruimte op met iets dat aannemelijk klinkt, maar niet klopt.
Voorbeeld: Vraag naar een vergadering die nooit heeft plaatsgevonden en het model kan tóch een volledige beschrijving geven, inclusief aanwezigen en agenda.
Sycophancy – meegaan met verkeerde aannames
AI is getraind om behulpzaam en meedenkend te zijn. Soms betekent dit dat het model met je meegaat, zelfs als je ongelijk hebt.
Voorbeeld: Zeg je: "Mijn strategie is briljant, toch?", dan kan de AI dat bevestigen in plaats van kritisch mee te denken.
Confident guessing – zeker klinken terwijl het een gok is
AI klinkt altijd overtuigend, ook wanneer het antwoord nergens op gebaseerd is.
Voorbeeld: "De hoofdstad van Frankrijk is Parijs" klinkt even overtuigend als "De hoofdstad van Frankrijk heeft precies 2.347.891 inwoners", waarbij dat getal zomaar verzonnen kan zijn.
Waarom dit ertoe doet: Dit gedrag hoort bij hoe taalmodellen werken. Als je dit begrijpt, weet je wanneer je moet controleren, doorvragen of zelf nadenken. Zie Hoe AI werkt voor meer uitleg.
Deel 2: Hoe AI jou kan beïnvloeden
Naast technische fouten kan AI ook invloed hebben op je eigen vaardigheden en gedrag. Dit gebeurt niet door één prompt, maar door patronen in dagelijks gebruik.
1. Te veel afhankelijkheid en minder scherpte
Het risico: Wanneer AI al het denk- en schrijfwerk overneemt, vertraagt je eigen ontwikkeling. Je gebruikt je eigen vaardigheden minder – en dat merk je na verloop van tijd.
Gevolgen:
- Je neemt AI-antwoorden over zonder ze te bevragen
- Je creatieve bereik wordt smaller
- Beslissingen nemen zonder AI voelt steeds lastiger
Hoe je dit voorkomt:
- Laat AI alternatieven geven, maar kies zelf
- Doe regelmatig werk zonder AI
- Vergelijk AI-antwoorden met je eigen redenering
- Bepaal welke taken altijd mens-eerst blijven
2. Deskilling – verlies van vakmanschap
Het risico: Als AI voor je schrijft, samenvat of rekent, oefen je de basis van je vak nauwelijks nog.
Gevolgen:
- Je schrijft minder goed zonder AI
- Je begrijpt de achterliggende logica steeds minder
- Je geheugen wordt zwakker omdat AI alles onthoudt
Hoe je dit voorkomt:
- Wissel AI-gebruik af met handmatig werk
- Blijf je vakinhoud actief ontwikkelen
- Gebruik AI om dingen uit te leggen, niet alleen om ze te doen
- Oefen bewust met zelf denken en onthouden
3. Valse zekerheid en te weinig controle
Het risico: AI klinkt zo overtuigend dat je antwoorden sneller gelooft – zelfs wanneer ze fout zijn.
Gevolgen:
- Je kopieert AI-tekst direct naar klanten of rapporten
- Je controleert cijfers en bronnen minder
- Bias in trainingsdata wordt kritiekloos overgenomen
Hoe je dit voorkomt:
- Fact-check altijd cijfers, data en bronnen
- Vraag naar de redenering en beoordeel die kritisch
- Vergelijk belangrijke informatie met betrouwbare bronnen
- Verstuur nooit AI-teksten extern zonder menselijke controle
4. Dataprivacy en onbedoelde blootstelling
Het risico: Je kunt per ongeluk gevoelige informatie in een prompt zetten.
Gevolgen:
- Wachtwoorden of klantgegevens komen in chats terecht
- Vertrouwelijke context blijft opgeslagen in je geschiedenis
- Externe tools buiten MomentumAI kunnen je data gebruiken voor training
Hoe je dit voorkomt:
- Werk binnen je beveiligde MomentumAI-omgeving
- Typ nooit wachtwoorden, creditcardgegevens of vertrouwelijke details
- Haal onnodige gevoelige informatie uit prompts
- Volg het AI-beleid van je organisatie
- Zie onze Trust & Security-pagina voor meer informatie.
Vuistregel: Typ alleen wat je ook in een openbare ruimte zou durven zeggen.
5. Minder samenwerking en minder menselijk contact
Het risico: Als je alles met AI bespreekt, zoek je minder vaak collega's op.
Gevolgen:
- Je vraagt AI iets in plaats van even te overleggen
- Brainstorms verliezen hun menselijke energie
- Je sociale vaardigheden worden minder
Hoe je dit voorkomt:
- Gebruik AI als voorbereiding, niet als vervanging van overleg
- Houd teammomenten mens-eerst
- Blijf regelmatig samenwerken met echte mensen
- Combineer AI-efficiëntie met menselijke creativiteit en nuance
Klaar om dit in de praktijk te brengen?
Zie onze Veilig gebruik checklist voor 4 simpele principes om in gedachten te houden elke keer dat je AI gebruikt – een snelle herinnering om scherp, kritisch, veilig en menselijk te blijven.